تحقیق، توسعه و نوآوری کلیدواژه جهش آفتاب تجارت سامان در 1400
امروزه سازمانها برای رشد و حضور فعال در بازار نیاز به یک مزیت رقابتی دارند و دستیابی به آن تنها در سایه‌ی فعالیت‌های تحقیق و توسعه امکان‌پذیر است. تحقیق و توسعه یک ابزار ارزشمند برای رشد و پیشرفت کسب‌وکار است. این ابزار شامل تحقیق در مورد بازار، نیازهای مشتری، توسعه‌ی محصول و خدمات موجود و خلق محصولات جدید و خدمات متناسب با این نیازها می‌باشد. کسب‌وکارهایی که دارای استراتژی R&D هستند شانس موفقیت بیشتری نسبت به بقیه‌ی مشاغل دارند. این استراتژی می‌تواند به نوآوری و افزایش بهره‌وری منجر شود و مزیت رقابتی کسب‌وکار را تقویت کند.
از جمله عوامل مهمی که منجر به ایجاد تفاوت بین شرکت‌ها شده است تفاوت در توانمندی آنها در انجام نوآوری مداوم در تمامی ابعاد مرتبط با کسب‌وکار است. با توجه به رشد سریع فناوری به ویژه در دو دهه اخیر و پیش‌بینی روند رشد آن در آینده، بی‌شک اگر تمهیدات مناسب اندیشیده نشود با گذشت زمان این شکاف روز به روز بزرگ و بزرگتر خواهد شد.
یکی از راه‌های مقابله با گسترش این شکاف، افزایش توانمندی‌های منجر به نوآوری در سازمانها و کسب‌وکارها از طریق افزایش فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای در بخش‌های مختلف آنها است. همواره دیده‌ایم که برخی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها توانسته‌اند در زمان کوتاهی رشد قابل توجهی را تجربه کنند؛ اما واقعا چه چیزی سرعت رشد تولید محصول یا خدمات این شرکت‌ها را تا این حد سریع کرده است؟
تحقیق و توسعه تاثیر مستقیمی بر نوآوری، بهره‌وری، کیفیت، سطح استاندارد زندگی، سهم بازار و نیز دیگر عواملی که در افزایش توان رقابتی سازمانها موثر هستند، دارد. واحد تحقیق و توسعه، قلب یک شرکت یا سازمان است و نقش آن تغذیه تکنولوژیکی شرکت در همگامی با روند پیشرفت علم و دانش و خواسته‌های مدیریت است. واحدهای تحقیق و توسعه باید جستجوگر تکنولوژی و نوآوری باشند .عامل رشد و پیشرفت اقتصادی سازمانها و شرکت‌ها به طور مستقیم با سرمایه‌گذاری در ابتکارات، اختراعات و نوآوری‌ها با جهت گیری‌های خاص هر مجموعه اقتصادی بستگی دارد.
علی ایزی مدیر واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت عنوان نمود براساس این ضرورت مهم مدیریت‌ارشد شرکت آفتاب تجارت سامان اقدام به راه اندازی واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت در سال1400 نمود تا افزایش ظرفیت، خلاقیت و نوآوری از طریق سرمایه‌گذاری در فرآیند تحقیق و توسعه و همینطور آموزش نیروی کار به طور پیوسته و به دنبال آن، ارتباط دادن این پژوهش‌ها با بازار و نیازها بتواند منجر به رشد و گسترش کسب‌وکار در سال‌های بعدی حضور در بازار و توسعه پایدار شرکت شود.
واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت که در جهت تلاش برای دستیابی به سطح مطلوب شرکت راه اندازی گردیده است براساس اولویتها و نیازهای شرکت آفتاب تجارت سامان در یک چارچوب منسجم برخی از اهداف زیر را دنبال می‌کند: 1- تولید خدمات(محصول) جدید و ارتقای کیفیت 2- تولید دانش نوین به منظور توسعه خدمات(محصول) و بهینه سازی فرآیندها 3- بازدهی سریع سود، بهبود سریع عملکردها 4- کشف و درک فرصت‌ها و نیازهای بازار 5- پاسخ به نیازها و خواسته های مشتریان 6- مشارکت قوی در جریان‌های دانش و یادگیری 7- ارتقای بازدهی فعالیت نیروی انسانی که نهایتا باعث افزایش درآمد افراد نیز میگردد 8- افزایش نیروی رقابتی در عرصه‌های داخلی و خارجی و حضور فعال در بازارهای محلی، منطقه‌ای و جهانی 9- ارتقای میزان خوداتکایی 10- تحقیقات در راستای کاهش هزینه‌های ریسک و یافتن راهکارهای هوشمندانه برای کاهش هزینه ارائه خدمات 11- آنالیز دقیق وضعیت خدمات(محصول) موجود و آنالیز دقیق میزان کارآمدی برنامه های جاری و پرسنل موجود.
آقای ایزی گفت به طور ساده می‌توان فرآیند تحقیق و توسعه را فرآیند شناسایی نیاز یا ظرفیت‌های بالقوه هر کسب‌وکار و پس از آن پیدایش اندیشه‌ها، ارزیابی فرضیات، طراحی، تولید، معرفی و انتشار یک محصول، خدمت و یا فرآیند فناورانه به شیوه‌ای نوین (چه در استفاده از یک روش خلاقانه در تولید و یا ارائه هر چه بهتر و آسان‌تر آن) تعریف کرد.
روی هم رفته، فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده که در پی به‌کارگیری دانش حاصل از تحقیقات یا تجربیات قبلی، با اهداف خاص انجام می‌شوند و می‌تواند منجر به تولید محصولات، ابزار خدمات و فرآیندهای جدید و همچنین بهره‌برداری از سیستم‌ها یا اصلاح و بهبود چشمگیر آنها بشود، ماهیت فرآیند تحقیق و توسعه را تشکیل می‌دهند.
این فرآیند اگرچه در صورت اصولی انجام شدن، نتایج بسیار چشمگیری (چه در رسیدن به اهداف کوتاه‌مدت و چه بلندمدت) به دنبال خواهد داشت؛ اما همواره احتمال خطر و یا شکست کامل نیز برای این فرآیند وجود دارد؛ چرا که کسب‌وکارها برای رسیدن مقاصد مطلوبشان اغلب ناچارند این احتمال خطر و حتی هراس از شکست را بپذیرند و آن را مدیریت کنند.
وجود این نگرانی‌ها بیشتر به این دلیل است که معمولا شرکت‌ها و کسب‌وکارها با عدم قطعیت‌های بسیاری در زمینه کسب‌وکار و بازار هدفشان مواجه‌اند. گروه‌های تحقیق و توسعه پیش از هر گونه اقدام و البته ترسیم چشم‌انداز برای آینده پیشِ روی مجموعه، به دلیل نداشتن اطلاعات کافی، از این مسئله مطمئن نیستند که آیا اهدافی که به دنبال تحققشان هستند از لحاظ فناوری امکان‌پذیر (مطابق یا قابل انطباق با فناوری‌های کنونی) و در عمل قابل اجرا است یا خیر، که در صورت غیرقابل اجرا بودنشان لازم است که دوباره اهداف خود را مطابق با چشم‌اندازها، امکانات و برنامه‌های مشخص دیگری بازنگری و تبیین کنند.
فرآیند تحقیق و توسعه یک بخش مهم برای بسیاری از کسب‌وکارهاست. برای مثال ارائه و عرضه محصولات جدید و یا تغییر و بهبود محصولات موجود همواره به عنوان راهی موثر برای کسب‌وکارها بوده تا مزیت رقابتی خود را حفظ کنند و به دنبال آن بتوانند مناسب‌ترین برنامه سودآوری را داشته باشند.
در زمان توسعه یک محصول، فرآیند و یا خدمات جدید و همینطور هنگام بازبینی محصولات قبلی و تصحیح آنها فرآیند تحقیق و توسعه یکی از اولین مراحل اجرایی در ساختار هر کسب‌وکار است.
فرآیند تحقیق و توسعه یا دقیق‌تر، چرخه تحقیق و توسعه، اغلب با ایده‌پردازی و فرضیه‌سازی شروع می‌شود، به دنبال آن به تحقیق و کشف روش‌های مختلف برای تولید آن محصول و عرضه خدمات می‌پردازد و سپس وارد مرحله طراحی و توسعه می‌شود. پس از آن، آزمایش‌های نهایی جهت برآورد میزان مقبولیت آن محصولات و خدمات و در نتیجه شیوه و فرآیند تولید انجام میگردد و هر گاه خروجی این چرخه از نظر گروه تحقیق و توسعه به سطح قابل رقابت (و همچنین سطح مطمئنی برای حفظ و تداوم آن نسبت به دیگر رقبا) برسد، آنگاه آن محصول یا خدمت مشخص طبق همان فرآیندی که اصطلاحا امتحان خود را پس داده وارد مرحله توسعه و آماده‌سازی برای عرضه به بازار خواهد شد.
اکنون که با ماهیت این فرآیند آشنا شدیم ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که چه طیف خاصی از کسب‌وکارها نیازمند اجرای تحقیق و توسعه بر روند تولید محصول یا ارائه خدمات خود هستند؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت هر سازمان و شرکتی که خواهان رشد و گسترش است طبعا به فعالیت‌های تحقیقی و بنیادی (بررسی روند پیشروی مجموعه تاکنون و نگاه به مسیرهای محتمل پیشِ رو در آینده) نیاز دارد. بنابراین: فرآیند تحقیق و توسعه برای اغلب کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک و همچنین طیف گسترده‌ای از بخش‌ها و صنایع، مورد استفاده قرار می‌گیرد. و شرکت آفتاب تجارت سامان بعنوان یک شرکت پیشرو در صنعت خدمات در کشور، خواهان رشد و توسعه پایدار است و امید است که این مهم با راه اندازی واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت در شرکت محقق گردد و شاهد جهش شرکت آفتاب تجارت سامان در سال1400 باشیم.
ایزی مدیر واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت بیان نمود؛ در شرکت آفتاب تجارت سامان این فرایند به دو شکل انجام می‌پذیرد:
- تحقیق و توسعه برای بهبود محصولات و خدمات موجود
بخش اساسی فرآیند تحقیق و توسعه در شرکت آفتاب تجارت سامان، ارزیابی مداوم خدمات(محصولات) و فرآیندهای موجود در شرکت است. چنانچه برخی از خدمات و فرآیندها سود ده و دارای ارزش افزوده نباشند، آنگاه ادامه ارائه آن به همان شیوه قبل موجب زیان برای کسب‌وکار می‌شود که بایستی راه‌های پیشِ رو (چه برای اصلاح روند، چه توقف ارائه خدمت) بررسی شوند. به علاوه فرآیند تحقیق و توسعه می‌تواند در زمینه استفاده از یک فناوری از پیش توسعه‌یافته نیز به کار رود؛ به این شکل که یا خدمت‌رسانی و دسترسی آسان‌تر از قبل صورت گیرد یا شیوه جدید موجب کاهش هزینه، افزایش کارایی و یا بهبود امنیت یک سیستم خدمات‌دهی باشد.
- تحقیق و توسعه برای تولید یک محصول یا ارائه یک خدمت جدید
در شرکت آفتاب تجارت سامان فرآیند تحقیق و به دنبال آن توسعه محصول اغلب پا به پای هم پیش می‌روند؛ به این معنی که تغییرات سریع در نوع تقاضای مشتریان و البته فناوری‌های مورد استفاده موجب می‌شود که همواره نیاز به تطبیق و سازگاری شرکت با شرایط پیرامون خود باشد. قدم بسیار مهم، پیش از ارائه خدمت(محصول) درک عمیق از بازار و فضای بالقوه موجود در آن برای عرضه محصولات یا خدمات و همچنین شناخت دقیق نیازمندی‌های کاربران (بسته به زمان و شرایط) است. با داشتن چنین دیدگاهی شرکت آفتاب تجارت سامان مبتنی بر خلاقیت و نوآوری می‌تواند در بازه‌های مشخص و مطابق با اصول از پیش تعیین‌شده از سوی واحد تحقیق، توسعه و زیرساخت به تولید محصول و خدمت بپردازند و میزان رقابت‌پذیری خود را حفظ کند و یا حتی به فکر ارتقای شرکت باشد.
شایان ذکر است مفاهیم و فرضیات متفاوتی در حین فرآیند تحقیق، ایجاد و از لحاظ میزان مقبولیت (در بازار) ارزیابی می‌شوند و سپس با توجه به آنها یک نمونه اولیه ساخته و تحقیقات و آزمایش‌های بعدی به مرور زمان بر روی آن انجام می‌شود.
مدیر تحقیق، توسعه و زیرساخت شرکت عنوان کرد علت اصلی این توجه توسط مدیران ارشد شرکت آفتاب تجارت سامان به چند دلیل بدیهی و در عین حال مهم و اساسی است؛ از جمله: 1- محیطی که سازمانها با آن درگیرند ثابت نیست و به طور مستمر و با شتاب، دستخوش تغییر و تحول همه‌جانبه می‌شود و تنها سازمان‌هایی که بتوانند این تغییرات را مدیریت کنند و بنا بر نوسان شرایط محیطی، در سازمان خود تحول لازم و به‌موقع را ایجاد کنند قادر به تداوم حیات و بقای خود هستند. 2- سازمانها برای توسعه و رشد خود باید از درون متحول شوند و به سوی برتری و رقابت پذیری بیشتر حرکت کنند، بنابراین توسعه یافتگی شرکت‌ها و سازمانها زمانی رقابت پذیری مطلوب را در پی خواهد داشت که عامل اصلی تغییر یعنی مدیران آن مجموعه ها بتوانند با آسیب‌شناسی به‌موقع از بروز مشکلات در سازمان مطلع شده و با کشف علل بروز آنها راهکارهای بهبود را (که لازمه پرداختن عمیق به مبحث آینده‌پژوهی است) به اجرا درآورد.
3- پس از درک نیاز به ایجاد تغییر و تحول درون یک مجموعه، تصمیم‌گیرندگان و عوامل اجرایی هر کسب‌وکاربه این باور رسیده‌اند که هرگونه تغییر یا بهبود در شرکت آنها زمانی نتیجه‌بخش است که مبتنی بر دانش و آگاهی و به دور از تصمیمات لحظه‌ای (هر چند آن تصمیمات در آن لحظه مناسب به نظر برسد،) باشد. این اتفاق زمانی میسر است که دانش و آگاهی لازم به شیوه‌های مناسب و مختص به همان شرکت به دست آورده شود. مطالعه آسیب‌شناسی و به دنبال آن، ایده‌پردازی‌ها و ترسیم چشم‌اندازهای ممکن، محتمل و مطلوب برای یک کسب‌وکار یکی از همین شیوه‌هاست که در حوزه تحقیق و توسعه و آینده‌پژوهی قرار می‌گیرد.
کسب‌و کارها و بنگاه‌های اقتصادی به عنوان یک سازمان همواره تحت تأثیر سه نیروی قوی قرار دارند و لازم است توانایی انعطاف در مقابل این سه نیرو را به دست آورند تا قادر باشند با تغییر و تحول به‌موقع، اثر تخریبی این نیروها را بر خود حداقل و امکان استفاده از فرصت‌های بالقوه را حداکثر کنند. این سه نیرو عبارتند از:
- تغییر در نیازها، خواسته‌ها و تقاضای مشتریان با توجه به تغییر تدریجی در سبک زندگی، فرهنگ و سایر عوامل موثر بر محیط زندگی مشتریان و کاربران خدمات
- ایجاد تغییر و تحول پرشتاب و روزافزون در فناوری و دانش بشری
- تنوع اقدامات سازمان‌های مشابه و رقبا با هدف جلب توجه مشتری و روند روبه‌رشد انتظارات صاحبان کسب وکار و سازمانها
با توجه به دلایل فوق نه تنها توسعه و رشد بلکه حفظ وضعیت کنونی هر سازمان نیز به سادگی ممکن نیست و مدیران و تصمیم‌گیرندگان آنها باید با شناخت کامل و به موقع از موقعیت خود و پایش محیط ارائه محصول یا خدمات و همچنین درک کافی از دستاوردهای حوزه فناوری، بهترین راه‌حل را برای شناخت منابع و ظرفیت‌های بالقوه و همچنین استفاده بیشتر از ظرفیت‌های موجود و رفع موانع مرتبط با ارتقای بهره‌وری و رقابت‌پذیری را کشف کنند و با اقدامات به‌موقع، آن راهکارها را به اجرا درآورند.
پایه اصلی و از جمله الزامات اولیه این اقدامات در راستای حفظ سطح و ارتقای رقابت‌پذیری، انجام تحقیقات توسعه‌ای مستمر در بازه‌های زمانی مشخص، همراه با انجام مطالعات تخصصی آسیب‌شناسی برای شناسایی به موقع علائم مشکل و ریشه علت‌ها و در نتیجه، یافتن راه حل‌های مناسب برای مواجهه با آنهاست.
پایه اصلی و از جمله الزامات اولیه این اقدامات در راستای حفظ سطح و ارتقای رقابت‌پذیری، انجام تحقیقات توسعه‌ای مستمر در بازه‌های زمانی مشخص، همراه با انجام مطالعات تخصصی آسیب‌شناسی برای شناسایی به موقع علائم مشکل و ریشه علت‌ها و در نتیجه، یافتن راه حل‌های مناسب برای مواجهه با آنهاست. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که به همان میزان که فرآیند تحقیق و توسعه و کشف آسیب‌ها و فرصت‌ها مهم است، پرداختن اصولی به آن نیز درجه اهمیت بالایی دارد.
اینجانب معتقدم تحقیق، توسعه و نوآوری کلیدواژه جهش آفتاب تجارت سامان در1400 خواهد بود و امید است با هدایت و حمایت هیات مدیره و مدیرعامل محترم و تلاش همه همکاران این جهش محقق گردد.